نایب رییس کمیسیون فرهنگی و گردشگری اتاق بازرگانی ایران و امارات در گفتگوی اختصاصی با “توریسم اینترنشنال” گفت: «ظرفیت های درآمدزایی حوزه گردشگری در ایران سالانه چیزی در حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار است. اما اکنون در بهترین حالت بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار درآمدزایی سالانه در حوزه گردشگری کشور داریم. به بیان ساده باید گفت ما در حوزه گردشگری، با فرصت سوزی های قابل توجهی رو به رو هستیم که همگی آن ها نیز به ضرر منافع ملی، اقتصاد، و رفاهِ شهروندان کشورمان هستند.»
به گزارش توریسم اینترنشنال، “امیر دبیری مهر“، استاد دانشگاه، پژوهشگر، و نایب رئیس کمیسیون فرهنگی و گردشگری اتاق بازرگانی ایران و امارات، در گفتگو با پایگاه خبری “توریسم اینترنشنال”، به واکاوی این سوال مهم و اساسی پرداخته که درد و مشکل اصلی صنعت گردشگری ایران چیست؟ به بیان ساده تر، وی در گفتگو با توریسم اینترنشنال، به این پرسش پاسخ داده که چرا با وجود ظرفیت های قابل توجه حوزه گردشگری کشورمان، ما با درآمدهای بسیار کم و ناچیزی در این حوزه رو به رو هستیم و عملا فرصت ها در این عرصه می سوزند و صنعت گردشگری، آورده چندانی را برای اقتصاد کشورمان ندارد.
امیر دبیری مهر در ابتدای سخنان خود گفت: «در ابتدا مایلم به این نکته اشاره کنم که اگر کشور ما به صورت جدی به حوزه گردشگری توجه کند، بسیاری از مشکلات اقتصادی، زیرساختی، و البته معیشتی در ایران حل خواهد شد. تصور من این است که ایران ظرفیت این را دارد که با صنعت گردشگری خود، بی نیاز از فروش نفت و صادارات انرژی شود و بتواند عایدات و منافع مالی ناشی از حوزه انرژی خود را به مثابه ذخایر ارزی پس‌انداز کند.»
وی افزود: «با این همه، سوال اصلی و محوری این است که چرا وقتی ایران از ظرفیت های گردشگری زیادی برخوردار است و به معنای واقعی کلمه از یک گنج در این حوزه سود می برد، اما گردش مالی صنعت گردشگری در کشورمان خیلی کم و چیزی در حدود ۱ تا ۲ میلیارد دلار است؟ این درحالی است که بر اساس برخی ارزیابی‌ها، ظرفیت پولسازی صنعت گردشگری ایران سالیانه ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار است. برای اینکه بهتر متوجه شویم که این عدد به چه معناست کافی است در نظر داشته باشید که کشور ما اگر ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشد، ما تورم زیر ۱۰ درصد را خواهیم داشت و مردم نفس راحتی خواهند کشید.»
نایب رئیس کمیسیون فرهنگی و گردشگری اتاق بازرگانی ایران و امارات تصریح کرد: «ما در شرایط کنونی نیز با همین بهره‌وری پایینی که در اقتصاد کشورمان داریم، سالیانه ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار پول نیاز داریم. حال اگر ما ۱۰۰ میلیارد دلار داشته باشیم، رشد و توسعه در ایران شتاب قابل توجهی می گیرد. در این فضا اگر ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار کشورمان از صنعت گردشگری درآمد داشته باتشد، بدون تردید شاهد وقوع اتفاقات مثبتی در کشورمان خواهیم بود. با این همه، من درد و مشکل اصلی صنعت گردشگری کشور را در ۳ حوزه می بینم».
دبیری مهر گفت: «اولا، ما در زمینه زیرساخت ها و امکانات لازم برای رونق‌دهی به صنعت گردشگری خود، در حدی که بازدهی که پیشتر عرض کردم را داشته باشد، با مشکلات جدی مواجه هستیم. این بدان معناست که ما در زمینه دارا بودن امکاناتی نظیر هتل، حمل و نقل، شبکه راه آهن پیشرفته، شبکه هواپیمایی پیشرفته، وجود برخی امکانات مورد نیاز گردشگران خارجی که عمدتا در حوزه های تفریحی قرار می گیرد و متناسب با فرهنگ و زیست‌بومِ آن ها است، با مشکلات جدی زیرساختی رو به رو هستیم. مشکلاتی که عمدتا رفع آن ها به سرمایه‌گذاری نیاز دارد و این مساله نیز به فضای کلی اقتصاد و سیاست در ایران مرتبط است. یعنی تا زمانی که روابط خارجی ما با تنش و برخی اصطکاکات مواجه است و تحریم ها علیه ایران همچنان برقرار هستند، سرمایه‌گذاری های موثری نیز در کشورمان به ویژه در حوزه گردشگری اتفاق نخواهند افتاد».
امیر دبیری مهر در گفتگو با توریسم اینترنشنال: «چرا وقتی ایران از ظرفیت های گردشگری زیادی برخوردار است و به معنای واقعی کلمه از یک گنج در این حوزه سود می برد، اما گردش مالی صنعت گردشگری در کشورمان خیلی کم و چیزی در حدود ۱ تا ۲ میلیارد دلار است؟ این درحالی است که بر اساس برخی ارزیابی‌ها، ظرفیت پولسازی صنعت گردشگری ایران سالیانه ۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار است. برای اینکه بهتر متوجه شویم که این عدد به چه معناست کافی است در نظر داشته باشید که کشور ما اگر ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشد، ما تورم زیر ۱۰ درصد را خواهیم داشت و مردم نفس راحتی خواهند کشید.»
وی ادامه داد: «دردِ دوم صنعت گردشگری ایران از نگاه من مرتبط با خدمات ضعیف در کشورمان است که این خود یک چالش و ماجرای پردامنه است. توجه داشته باشیم که حتی اگر ما زیرساخت های مناسب داشته باشیم اما نتوانیم خدمات مناسبی را مطابق با استانداردهای بین المللی ارائه کنیم، در واقع ظرفیت های زیرساختی خود را تضعیف و تلف کرده ایم. شرکت های موجود در فضای مجازی و حقیقی، ستون فقرات ارائه خدمات مرتبط با صنعت گردشگری هستند. مایلم در این رابطه یک مثال ساده را بزنم. ما در کشورمان چه در حوزه حمل و نقل و چه رستورانداری، خدمات دهی نامناسبی داریم».
امیر دبیری مهر خاطرنشان کرد: «مثلا گردشگری که می خواهد از طریق زمینی در ایران تردد داشته باشد، چندان نمی تواند از امکانات بین جاده‌ای قابل توجهی که خدمات دهی خوبی را هم داشته باشند، بهره برد. در سال های گذشته، اقامتگاه های بین جاده ای زیادی در کشورمان ساخته شده اند اما نَه از حیث زیرساختی و نه خدمات‌دهی، آن وضعیت مطلوب را ندارند. در این رابطه ما تعداد انگشت‌شماری از اقامتگاه های بین راهی مطلوب نظیر “مجموعه مهر و ماه” در جاده تهران-قم را داریم و اغلبِ اقامتگاه های ما از امکانات و خدمات دهی حداقلی برخوردار هستند. عجیب و شرم آور است که می بینیم در برخی اقامتگاه های بین راهی، در سرویس بهداشتی ها کارتخوان گذاشته‌اند. این واقعا عجیب است. آیا یک گردشگر خارجی برای استفاده از سرویس بهداشتی باید پول پرداخت کند؟ این چه نوع سرویس دهی است؟ بگذریم که نظافت این محیط ها نیز به شدت نامناسب است».
وی تصریح کرد: «در پمپ بنزین ها نیز شاهد این مساله نیستیم که کارکنان آن ها خود را موظف بدانند که در صورت ورود یک گردشگر خارجی به مجموعه شان، خود کار بنزین زدن را انجام دهند و افراد مذکور را احترام بگذارند. در مورد برخی واحد های رستورانی نیز واقعا وضعیت بهداشتیِ آن ها فاجعه‌بار است».
این پژوهشگر حوزه مسائل اجتماعی و فرهنگی در پایان گفت: «مشکل و چالش سوم صنعت گردشگری کشورمان ریشه در مسائل فرهنگی دارد. در این رابطه ما با چالش های جدی در ایران رو به رو هستیم. مایلم در این زمینه خیلی صریح صحبت کنم. ما نتوانسته ایم در زمینه صنعت گردشگری، اولویت بندی داشته باشیم و پروتکل هایی را تنظیم کرده و با در نظر گرفتن برخی مصالح کشورمان، دست از برخی از سیاست هایمان برداریم. مثلا یک گردشگر خارجی را موظف نکنیم که حجاب داشته باشد و یا اینکه اجازه بدهیم برخی مراکز اقامتی، امکاناتی که مورد نظر آن ها است و مناسب با فرهنگشان است را تامین کند. این ها به معنا وادادگی نیست بلکه باید آن ها را انعطاف پذیری هایی دانست که در راستای مصالحِ والاتر انجام می گیرند».
وی خاطرنشان کرد: «توجه داشته باشیم که وقتی یک گردشگر به مدت ۲۰ روز در ایران باشد، ۵ شغل ایجاد می‌شود. ما اگر در برخی مسائل که در مورد آن ها تعصب و بعضا تحجر داریم عقب نشینی بکنیم و انعطاف پذیر باشیم، در واقع یکسری منافع بالاتر را در کشورمان محقق کرده ایم. فراموش نکنیم که ترکیه، امارات، قطر و عراق هم کشورهای اسلامی هستند. این فقط ما و طالبان هستیم که مقررات وسلیقه های خاص خود را به گردشگران خارجی تحمیل می کنیم. اجازه بدهید در این زمینه مثالی را نیز ذکر کنم. من خود سفری به روسیه داشتم. به یاد دارم که یکی از مقام های سفارت کشورمان در مسکو به من گفت که روس ها به ما می گویند که شما اجازه دهید تا گردشگران روسی بتوانند کنار سواحل دریای خزر در پلاژهای مخصوصی، آفتاب بگیرند(زیرا در روسیه چندان این امکان فراهم نیست).
آن مقام سفارت ایران به نقل از روس ها گفت که اگر این امر محقق شود، تنها از روسیه چیزی در حدود ۲ میلیون گردشگر روسی به ایران خواهند آمد. حال تصور کنید که اگر این اتفاق بیفتد، چه رونقی در کسب و کار و اشتغال و اقتصاد کشورمان خواهد افتاد؟ با این همه، متاسفانه هنوز جرات تصمیم گیری در این زمینه در کشورمان وجود ندارد. امید دارم که ظرفیت های صنعت گردشگری روزی به قدری فعال شوند که تاثیرات عینی و مثبت خود را در اقتصاد کشورمان نشان دهند.»