کارشناس و تاجر فرش دستباف ایرانی: فرش گل سر سبد صنایع دستی ایران است

سال هاست در این حرفه مشغول به فعالیت است. خودش می گوید خانواده اش،نسل اندر نسل در این حوزه فعال بوده اند و اینطور که از صحبت هایش بر می آید، با تار و پود وجودش، این حرفه را دنبال کرده و برای رونق گرفتنش از میان صدها طرحی که در این حوزه داشته، ایده برجسته سازی را آنقدر در سر پرورانده که در آخر هم آن را در بازار پیاده کرده و تنها با همین یک کار، ارزش افزوده قابل ملاحظه ای را به فرش ایرانی اضافه کرده است. می گوید مردم ایران باید با هر توان مالی که دارند،باید حداقل یک دانه از آن ها را در خانه هایشان داشته باشند و حیف است اگر این گل سر سبد صنایع دستی و هنری ایرانی را زیر پایشان احساس نکنند. آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی ویژه “توریسم اینترنشنال” با یک هنرمند و تاجر فرش دستباف از دیار تبریز است:

ناصر ملفوظی با نام هنری و برند ثبت شده یاشار ملفوظی متولد سال ۱۳۵۸ می‌باشد.همانطور که خودش می گوید، در یک خانواده‌ی کاملاً فرشی به دنیا آمده و طبق شجره‌نامه‌ای که به ما ارائه داده است،  ۴ نسل پیش از وی هم تولیدکننده و صادرکننده فرش بودند. دارای تحصیلات کارشناسی طراحی فرش از شهر تبریز و کارشناسی ارشد تاریخ هنر است و درجه یک هنری که همان دکترای هنر است هم دارد.

یاشار ملفوظی در حاشیه پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌وابسته تهران و سی‌وپنجمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی، در گفتگوی اختصاصی با «توریسم اینترنشنال» درخصوص چگونگی آغاز کار هنری و طرح برجسته فرش دستباف اینطور می گوید: «حدود ۲۵ سال به صورت خودآموز این کار را شروع کرده‌ام و یکی از سوالاتی که در این حرفه همیشه ذهن مرا به خود مشغول می کرد این بود که  چرا در ایران، بیشتر مواقع ما فرش‌ها را همیشه صاف و کاملا ساده “پرداخت” می‌کنیم. یعنی همیشه این سوال را در ذهن را داشتم که چرا کلا نقش و نگاره‌هایی که در فرش ما است،نباید حجم و بُعد داشته باشند؟ جرقه‌ی آغاز این کار بعد از ورود من به دانشگاه و تحصیل در رشته طراحی فرش زده شد».

ملفوظی در رابطه با اهمیت برجسته سازی فرش های دستباف می گوید: « تنها کار مهمی که ما برای زیبا تر شدن فرش های دستباف انجام داده ایم این است که فقط حجم و نقش‌هایشان را کمی برجسته‌تر کرده‌ایم تا جور دیگری دیده ‌شوند و بیشتر به چشم علاقه مندان بیایند. همین موجب شده تا الآن کسانی که شاید زمانی فرش های سنتی ما برایشان خیلی ساده و عادی شده بود با دیدن این کارهای جدید و برجسته سازی فرش ها یک حس و حال جدید و شور و شوق دیگری جهت تهیه فرش پیدا کنند».

به گفته وی تنها با همین روش برجسته سازیِ فرش های دستباف، فرشی که خیلی ساده در بازار دیده می‌شود و به عنوان مثال تا ۵۰ میلیون تومان قیمت دارد، قیمتش حتی تا ۱۰ برابر هم افزایش پیدا کرده و همین می تواند میزان زیادی ارز آوری برای کشور داشته باشد. ملفوظی معتقد است که تنها با توسعه این تکنیک و شیوه می‌توانیم درآمدزایی  ارزشمندی برای صنعت فرش کشور داشته باشیم و جایگاه رفیع صنعت فرش ایرانی در جهان را حفظ کنیم.

او در توضیح طرح و نقش های منحصر به فرد فرش هایی که از هر کدام تنها یک نمونه تولید کرده اینطور می گوید: « بعد از سال ۹۰ ما به تولید فرش‌ها و تک آثار هنری با رنگ‌های بسیار خاص و رنگرزی گیاهی روی آوردیم و  تا جایی که ممکن بود، سعی می‌کردیم، آثار هنری خود را به صورت تک ارائه دهیم تا به این واسطه ارزش هنری کار، هم برای ما و هم خریدار حفظ گردد».

این کارشناس و تاجر فرش دستباف در توضیح کارایی فرش های دستبافی که ارائه کرده، می گوید: «با توجه به خاص بودند فرش‌ها، سعی می‌کنیم این کارها به صورت دیوارآویز باشند. البته فرش‌های دیگری هم داریم که به صورت زیرانداز با همین دقت و ظرافت تولید می شوند،اما تمرکز بیشتر ما بر روی فرش های دیوار آویز است».

ملفوظی با اشاره به شرایط کرونایی در طی دوسال گذشته که بر تمام حوزه ها تاثیر گذاشته و صنعت فرش دستباف را هم با برخی از مشکلات مواجه ساخته است، اینطور خاطرنشان می کند: « قبل از کرونا وقتی در نمایشگاه‌ها می‌آمدیم، به صورت مستقیم با تاجرهای خارجی علی‌الخصوص کشورهای ژاپن، حاشیه خلیج فارس به صورت فروش مستقیم، تعامل داشتیم و زمانی که شیوع کرونا اوج گرفت این تعاملات مستقیم دیگر شکل نگرفت».

با تمام این موانع ملفوظی از تلاش برای تبدیل بحران کرونا به یک فرصت بزرگ در حوزه فعالیت خود صحبت کرده و می گوید:«بعد از اینکه کرونا اتفاق افتاد ما چند ماه در پیچجهای اینستاگرام یا وبسایت کار خود را پیگیری کردیم. الآن دنیای فروش مجازی‌مان با تقویت زیرساخت‌های مجازی که داریم، خیلی بیشتر از دنیای حضوری و فیزیکی شده است. در این وضعیت چون معرفی کارها در دنیای مجازی انجام می شود، بیشتر کارهایمان به حاشیه کشورهای حاشیه خلیج فارس و تعداد زیادی از کارهایمان به ژاپن و همچنین آمریکا، کانادا، سوئیس، آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر جهان ارسال می شود».

ملفوظی در باب روند ارسال این فرش ها به اقصی نقاط ایران و جهان هم اینطور می گوید: «کارهای ما به عنوان آثار«تک هنری» هستند و خیلی راحت از پست برای ارسال کالاهای خریداری شده استفاده می‌کنیم، حتی در بدترین شرایط کرونا ما ارسال مرسولات داشتیم. چون نمونه‌کارهای ما طوری است که واقعاً در دنیا تک هستند و علاقه‌مندان به این کار و خیلی از کلکسیون‌داران، نمونه ‌کارهای ما را خریداری کرده‌اند».

جدا از بحث فرصت ها و شرایط مطلوبی که در این حوزه کسب و کار این تاجر بزرگ فرش را تحت تاثیر قرار داده، او به موانع و مشکلاتی هم که در این زمینه وجود داشته اشاره کرده و در این باره می گوید: «تنها مشکلی که ما در صنعت فرش داریم، بحث نقل و انتقالات مالی است. در دوران کرونا با سخت ترین تحریم‌های ناجوانمردانه ای که علیه ایران بود، کار را انجام دادیم و ان‌شاء‌الله اگر فرصتی به ما داده شود بتوانیم این انتقالات مالی را خیلی خوب و بهتر پیش ببریم، این صنعت رونق بسیار خوبی خواهد گرفت. به خصوص آنکه برای کسانی که به عنوان گردشگر به ایران می‌آیند و خواهان فرش دستباف هستند، جاذبه‌ای از فرش هایمان را معرفی کنیم که حتی همین معرفیِ صرف هم باعث جذب توریسم شده و می تواند در رونق گرفتن صنعت فرش بسیار موثر باشد.

این فعال صنعت فرش دستباف کشورمان در توضیح جایگاه فرش دستباف در بین آثار و صنایع دستی ایرانی به “توریسم اینترنشنال” می گوید: «فرش، گل سرسبد صنایع دستی کشورمان ایران است. به این خاطر که مجموعه ای از هنرهای مختلف هستند که با یکدیگر جمع شده و در نهایت آنچه به عنوان فرش دستباف به بازار عرضه می شود را به مردم ارائه می دهند( از چیده شدن پشم گوسفند تا ریسیده شدن، طراحی و بافت بعد از آن و پرداخت نهایی همگی هنرهایی جداگانه هستند که در نهایت بر روی یک فرش پیاده می شود تا آن محصول نهایی، زیبایی منحصر به فرد خود را نشان دهد).

به اعتقاد ملفوظی صنعت فرش دستباف در ایران همیشه مظلوم واقع شده و به رغم جایگاه با ارزشی که در سطح جهانی دارد، هیچ گاه در کشور متولی خوبی برای حمایت از فعالان این حوزه نداشته است. با این همه او که به عنوان یکی از علاقه مندان واقعی فرش دستباف ایرانی سال ها در این حرفه فعال بوده و به اصطلاح گرم و سرد این حرفه را چشیده از تلاش هایش برای حمایت از این حرفه هنری ارزشمند در کشورمان اینطور می گوید: «با همه مشکلات مدیریتی که در این صنعت وجود دارد خیلی سعی می‌کنیم خودمان را سرپا نگه داریم، واقعاً این فرش یک سازمان متولی و بسیار باقدرتی می‌خواهد. فرش ما در دنیا بدون تبلیغ شناخته شده است. ما می‌توانیم از این مزیت فرش واقعاً استفاده کنیم. هرجای دنیا بروید فرش ایرانی بِرند است و حیف که ما با نادیده گرفتن بعضی از ظرفیت‌هایمان، آن ها و جایگاه جهانیشان را خراب می‌کنیم. دنیای فرش یک حرکت و تحرکی می‌خواهد و ما کاملا برای همکاری آماده‌ایم».

ملفوظی صحبت هایش را با توصیه جدی برای خرید فرش ایرانی به پایان می رساند و می گوید: “بر خلاف تصور اشتباهی که شکل گرفته است، شما با هر بودجه‌ای که دارید، می‌توانید فرش دستباف برای خانه هایتان تهیه کنید و نیاز به صرف هزینه های بسیار بالا نیست. فرش دستبافت ارزشش خیلی بیشتر از فرش ماشینی با پلاستیک، داکرون و ریونی است که تولید می‌شود و ما باید نگرش خود در مورد قیمت های بالای تمام انواع فرش دستباف را تغییر دهیم. درست است که برخی از این فرش ها بسیار تجملی بوده و به خاطر بافت و طرح و موادی که دارند، قیمت های بسیار بالایی برای آنها در نظر گرفته می شود اما من به عنوان کسی که برای چندین سال در بازار فرش فعال بوده ام، معتقد هستم که اگر بخواهید، می توانید با هر بودجه ای فرش دستباف تهیه کنید و به نظر من واقعا حیف است یک ایرانی به جای فرش دستباف، پایش روی فرش ماشینی بگذارد”.