چاووش خوانی ماه محرم و آیین توغ شیخ رضا کاشان به عنوان ۲ اثر ناملموس میراث فرهنگی و مذهبی، در شهرستان کاشان ثبت ملی شدند.
به گزارش توریسم اینترنشنال، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان از ثبت ۲ اثر میراث فرهنگی و مذهبی ملموس در این شهرستان خبر داد.
مهران سرمدیان در گفتوگو با خبرنگاران با اعلام این خبر گفت: مطالعه، مستندنگاری، تدوین و جمع بندی پرونده های ثبتی دو اثر چاووش خوانی ماه محرم و آیین توغ شیخ رضا کاشان توسط واحد مردم شناسی این اداره تهیه و تدوین و پس از ارائه در شورای ثبت استان و کشور به ثبت رسید.
وی افزود: کاشان باتوجه به سابقه تاریخی و فرهنگی آن، سرشار از عناصر میراث فرهنگی ناملموس است که ثبت هر کدام از آنها مستلزم پژوهش، مطالعه میدانی و مستندنگاری است .
آداب ختم سوره انعام کامو، آداب خواستگاری و عروسی برزک، مهارت پخت خورشت چغاله بادام ، مهارت پخت سوهان میرزا حسینی ، مهارت پخت باقلوای کاشان و مهارت سفره بافی کامو از جمله عناصر فرهنگی ناملموس هستند که مطالعه و مستند نگاری آنها در دست اقدام و تدوین نهایی است.
به گفته مهران سرمدیان تاکنون ۴۰ اثر میراث فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
عباس تراب زاده، مسئول ثبت پروندههای میراث معنوی اداره میراث فرهنگی گردشگری وصنایع دستی کاشان نیز در ادامه اظهار داشت: اولین دسته عزاداری که برای سوگواری به بازار شهر می رود، دسته ی «چاووش عزا» است که در آخرین روز ماه ذی الحجه یعنی یک روز قبل از شروع ماه محرم در بازار شهر مردم را از رسیدن ماه محرم مطلع و نیز کسبه ها و بازار را برای استقبال از هیئات و دسته جات عزادار آماده می کند، این دسته متعلق به محله ی پشت مشهد است که نزدیک به یک قرن پیش به همت شخصی به نام مرحوم عزیزالله فراهی و جمعی از مداحان و مرثیه سرایان کاشان تأسیس شده است. اکثر اعضاء این هیئت نوحه خوان و مداح اهل بیت (ع) هستند که هر کدام در بین راه اشعاری را در رثای امام حسین(ع) و واقعه عاشورا می خوانند. چاووش عزا که پیراهن قبا و عبا و کلاه مشکی به تن می کند و بیرق سیاهی به دوش می گیرد در پیشاپیش هیئت این اشعار را می خواند:
چاووش حزن غم ز بیابان کربـلا شد قاصـد عزای شهیـدان کربلا
گویند مه عزای شه کربلا رسید این ماه باصفا شده بستان کربلا
این ماه منع آب روان گشته شیعیان از ظلم اهل کـوفه به مهمان کربلا
کارشناس مردم شناسی اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کاشان در مورد آیین توغ شیخ رضا کاشان نیزبیان داشت: کاشان دارای نماد و نشانه های عزاداری متعدد است. برخی از دسته های عزادار نماد و نشانه ی خاص خود را دارندکه اغلب با نام همان نشانه شناخته می شوند مانند هیئت توغ شیخ رضا که تولیت و نگهداری آن به عهده ی خود و طایفه شان است. در باور و عقاید مردم کاشان، توغ به روایتی به کمر خمیده حضرت زینب اشاره دارد و به روایتی دیگر به علم خمیده و افتاده حضرت عباس (ع) منسوب است. توغ شیخ رضا متعلق به هیئتی به همین نام در محله ی سر سنگ از قداست و احترام ویژه ای برخوردار است. می گویند شیخ رضا یکی از اهالی شهرستان جاسب، از خادمان بارگاه امام هشتم (ع) بوده که توغ را به عنوان هدیه به کاشان آورده است و امروزه نیز سید مصطفی شیخ رضا چهارمین نسل شیخ رضا مسئولیت نگهداری و تولیت این توغ را به عهده دارد که در اصطلاح به او «بابای توغ» می گویند. بابای توغ وظیفه ی نگهداری و غبارروبی و آذین بندی حمل به بازار و مراسم دوره را به عهده دارد. به هرشکل مطابق سنت دیرینه این توغ در روز هشتم، نهم و دهم محرم به بازار و تکایای محله های همجوار برده می شود که بردن توغ در روز هشتم به بازار به احترام امام هشتم(ع) و روز نهم و دهم به حرمت تاسوعا و عاشورا نسبت می دهند