روایت “نشریه اکونومیست” از شهری مرموز در اسکاتلند

توریسم اینترنشنال؛ نشریه اکونومیست در گزارشی، شهر گلاسکو در اسکاتلند را شهری مرموز دانسته که علی رغمِ تمامی جذابیت هایش، شهری “بیمار” است. مردم این شهر زودتر از دیگر شهروندان ساکن در بریتانیا فوت می کنند و هیچکس نمی داند دلیل اصلی این مساله چیست؟

نشریه اکونومیست در گزارش خود می نویسد: «بسیاری بر این باورند که پرسه زدن در کوچه پس کوچه های شهر گلاسکو در اسکاتلند، آن ها را به یادِ نیویورک می اندازد. میان این دو شهر از برخی جهات(نظیر معماری)، مشابهت‌های زیادی وجودی دارد. با این حال، گلاسکو از زرق و برق کمتری در مقایسه با نیویورک برخوردار است و سرمایه گذاران بین المللیِ به مراتب کمتری را نیز به خود جلب می کند. جدای از این ها، گلاسکو نه به صورت استعاری، بلکه علی رغم تمامی جذابیت هایش، شهری بیمار است. مردم شهر گلاسکو زودتر از دیگر شهروندان بریتانیایی فوت می کنند و هیچکس دقیقا نمی داند که دلیل اصلی این مساله چیست؟

به گزارش توریسم اینترنشنال؛ حتی در محله های اعیان نشینِ گلاسکو نیز، نرخ مرگ و میر افراد، ۱۵ درصد بیش از میانگین این نرخ در شهرهای بزرگ دنیا است. این آمار حتی در برخی بخش های شهر گلاسکو، افزایش قابل توجه و بیشتری را نیز از خود نشان می دهد. بر اساس یافته های یک پژوهش که اخیرا از سوی “بنیاد مرکز بهداشت و سلامت جمعیتی گلاسکو” انجام شده، در فاصله سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷، با توجه به سن و میزان فقرِ جمعیت، ۴۵۰۰ مورد مرگ بیش از آنچه انتظار می رفته، در شهر گلاسکو اتفاق افتاده است. در این راستا به طور خاص آن دسته از اهالی شهر گلاسکو که در فاصله سنی میان سال های ۱۵ تا ۴۴ سال قرار دارند، به احتمال فراوان، قبل از هم سن و سال های خود در دیگر شهر مهم بریتانیا نظیر منچستر و یا لیورپول، فوت می کنند.

مردم برای توضیح این ویژگیِ شهر گلاسکو و اهالی آن(فوت شدنِ افراد، زودتر از دوره زمانی مورد انتظار)، دلایل و استدلال های مختلفی را مطرح می کنند. در این رابطه به طور خاص ۱۷ استدلال و توضیحِ رقیب مطرح شده و می شود. استدلال هایی که طیفی از ایده های غیرقابل سنجش(مخصوصا در حوزه فرهنگی) تا دیدگاه های ساده‌انگارانه و مواردی نظیر مسائل مرتبط با دی ان اِی، نابرابری و تاریخ را شامل می شوند. عجیب آنکه شهر گلاسکو در برابر سیاست هایی که سیاستمداران مختلف برای مقابله با چالش عجیبِ مرگ زودرس در آن ارائه می‌کنند نیز مقاوم است.

در این میان آنچه جایِ توجه دارد این نکته است که در دوران مدرن تا سال ۱۹۵۰ میلادی، گلاسکو تا به این حد حالتی بیمارگونه نداشت. با این حال، میان سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۰، شکافی قابل توجه میان این شهر و دیگر شهرهای بزرگ در بریتانیا ایجاد شد. این تفاوت و شکاف عمدتا ریشه در افزایش قابل توجه مرگ و میر در شهر گلاسکو بر اثر ابتلا به سرطان و همچنین بیماری های قلبی داشته است. در این راستا، از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، این شکاف ماهیتی عمیق تر نیز به خود گرفت اگرچه این مرتبه علایم بیماریِ گلاسکو متفاوت تر نیز بودند. گلاسکو همچنان از موراد متعدد سرطان و حملات قلبی رنج می برد با این حال فرق اساسی که این شهر با دیگر شهرهای بزرگ جهان دارد، افزایش قابل توجه مرگ و میر بر اثر خودکشی، خشونت، سواستعمال مواد مخدر، مصرف الکل، و حوادث رانندگی است.

در ابتدا، جهت توضیح آنچه بر شهر گلاسکو می گذرد، به مولفه فقر اشاره شده است. انسان های فقیر، مرگ زودتری را نیز تجربه می کنند و شهر گلاسکو نیز شمار قابل توجهی فقیر دارد. جدای از این ها، شهر گلاسکو در مقایسه با دیگر شهرهای بزرگ بریتانیا نظیر منچستر و لیورپول، دو برابر مرگ و میرِ بیشتر بر اثر نوشیدنی های الکلی و مواد مخدر را نیز تجربه می کند.

یک تئوری جهت توضیح این ویژگی عجیب شهر گلاسکو این است که این شهر توسط تاریخِ خود به اسارت درآمده و عملا گرفتارِ عادات و رویه های غلط و نادرستی است که نسل به نسل از والدین به فرزندان منتقل شده اند. از منظرِ این تحلیل، گلاسکو هنوز از عوارض جانبی انقلاب صنعتی ناگهانی در قرن ۱۹ متاثر است. زمانیکه شهرنشینیِ سریع موجب شد تا کارگران در خانه ها و نقاط مسکونی غیر بهداشتی ساکن شوند. در همین دوران، بسیاری از افراد به مصرف بیش از حدِ نوشیدنی های الکلی در مِیخانه های شهر گلاسکو روی آوردند و این مساله نیز نسل به نسل بر سلامت افراد و سبک زندگی آن ها در شهر گلاسکو اثرگذار بوده است. عجیب آنکه در سال ۱۸۴۰، نرخ امید به زندگی در شهر گلاسکو، تنها ۲۷ سال بوده که این آمار در مقایسه با شهرهای همطراز گلاسکو در بریتانیا، حداقل ۲۰ سال کمتر است.

یکی دیگر از توضیحاتی که جهت درک علت نرخ مرگ و میر بالای شهر گلاسکو داده می شود، روند صنعت زدایی از این شهر است. روندی که موجب تضعیف آمارهای مرتبط با سلامت افراد و همچنین اشتغال آن ها شد. جهت سنجشِ درستی این مساله، مرکز سلامت و بهداشت جمعیتی شهر گلاسکو در پژوهشی، ۲۰ منطقه دیگر در اروپا را که شدیدا در معرض روند صنعت زدایی قرار گرفته بودند با شهر گلاسکو و آمارهای مرگ و میر آن مقایسه کرده است. پس از انجام این بررسی ها، گلاسکو باز هم از تمامی آن ها بیمارتر ظاهر شده است. حتی وقتی که ساکنان آن ثروتمندتر و تحصیل کرده تر از همتایان خود در دیگر شهرهای مطرح بوده اند.

افزایش شمارِ مرگ و میرها در شهر گلاسکو از سال ۱۹۸۰ میلادی بر اثر عواملی نظیر ناامیدی، مواد مخدر، الکل، و خودکشی، نشان می دهد که موضوع و عوامل مهمترین نیز در مورد این سماله دخیل هستند. در این رابطه یک نظریه اساسی این است که اهالی گلاسکو در مقایسه با دیگر اهلی بریتانیا “غمگین تر” هستند و متعاقبا نسبت به آینده نیز امید کمتری دارند. البته که داده ها در این زمینه در چهارچوب یافته های پژوهشی چندن قابل اتکا نیستند زیرا اساسا افراد واقعیت ها را به طور دقیق وقتی هدف نظرسنجی و سوال در مورد اینکه تا چه اندازه احساس شادی می کنند، بیان نخواهند کرد.

با این همه، دولت اسکاتلند و نهادهای آن که مرتبط با بحث ارتقای بهداشت و سلامت در این کشور هستند، ایده‌ها و استدلال های خاص خود را جهت توضیح علت نرخ مرگ ومیر بالا در شهر گلاسکو دارند. در این رابطه به طور خاص برخی به این نکته اشاره می کنند که در هر شهری در جهان که در آن نرخ نابرابری بالاست، بهداشت و سلامت مردم نیز شدیدا آسیب پذیر است(در این زمینه به طور خاص آن هایی که جز ضعیف ترین اقشار جامعه هستند، بیشترین آسیب را متحمل می شوند). در این رابطه به طور خاص به نابرابری و افزابش قابل توجه شکاف درآمدی در بریتانیا و در شهر گلاسکو در سال های پس از انتخاب “مارگارت تاچر” به عنوان نخست وزیر برتیانیا در سال ۱۹۷۹ میلادی اشاره می شود.

اضافه بر این ها، نظریه هایی دال بر وضعیت وحشتناک افراد ساکن در شهر گلاسکو و همچنین فروپاشی نهاد خانواده در این شهر هم به مثابه عواملی ذکر می شوند که در قالب آن ها استرس و اضطراب افراد افزایش یافته و در نهایت می تواند به افزایش آمارهای مرگ و میر در این شهر منجر شود. در این چهارچوب، برخی تحلیلگران و کارشناسان می گویند که عوامل مذکور و همچنین اضطراب های شدیدِ کاری در شهر گلاسکو(به دلیل موقعیت برجسته آن در دوره انقلاب صنعتی)، به نوعی بر ساختار بدنی و “دی اِن اِی” اهالی گلاسکو اثرگذار بوده و موجب شده تا میزان ابتلای اهالی این شهر به بیماریهای لاعلاج افزایش یابد.

با این همه، آنچه در پایان می توان گفت این است که هنوز هیچ توضیح قطعی در مورد علت آمارهای بالای مرگ و میر افراد جوان و میانسال در شهرگلاسکو وجود ندارد و این مساله هنوز هم یک رازِ سر به مُهر است».

*منبع: اکونومیست

*ترجمه: توریسم اینترنشنال

*لینک:

https://www.economist.com/britain/2012/08/25/no-city-for-old-men