کتاب «فرمانروایی خدنگ‌ها، برآمدن شاهنشاهی پارتی در خاورمیانۀ یونانی‌مآب» نوشته «نیکلاس اُورتوم» با ترجمه «شاهین آریامنش» از سوی مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری چاپ و منتشر شد.
به گزارش توریسم اینترنشنال ؛ این کتاب که نقش‌برجسته سفالی از یک سوار کماندار پارتی هنگام سوارکاری بر جلد آن نقش بسته است، در بردارندۀ دیباچه و شش فصل به شرح «دیباچه: منابع و نظریه»، «فصل یکم: از کوچندگان تا سروران خاورمیانه»، «فصل دوم: پیدایش دولت پارتی»، «فصل سوم: شاهنشاهی ضربه می‌زند؟»، «فصل چهارم: برافتادن بلخ، برآمدن پارت»، «فصل پنجم: اوج رقابت سلوکیان و پارتیان»، «فصل ششم: سلطۀ پارتی» است.
شاهین آریامنش (مترجم اثر) در یادداشت آغازین این کتاب نوشته است: «ایرانِ اشکانی، ایرانی بس شکوهمند است، اگر سالیانی چند «کِزیشان جز از نام نشنیده بودیم»، امروزه نه‌تنها نام بلکه چهرۀ فروغین و فره‌مند ایرانِ اشکانی را پژوهش‌ها و بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی و تاریخی از هزارتوی رازآمیز روزگار بیش از پیش نمایان‌تر کرده است و آن را به ایرانیان و نیرانیان شناسانده است و می‌شناساند. اگر سالیانی چند اشکانیان را «نه در نامه خسروان دیده بودیم»، امروزه از پسِ پژوهش‌های زبان‌شناسی و هنر، پژواک ماندگار گوسانان پارتی و گلبانگ پهلوی و ترنم خسروانی سرودها را به یاد آورده‌ایم.»
«فرمانروایی خدنگ‌ها، برآمدن شاهنشاهی پارتی در خاورمیانۀ یونانی‌مآب»، نوشتۀ «نیکلاس لئو اُورتوم» است که در سال ۲۰۲۰ میلادی انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر کرد و چنان‌که از نام کتاب برمی‌آید «اُورتوم» چگونگی برآمدن اشکانیان و ستیزه‌های این دولت ایرانی را با هماوردان ایرانی و نیرانی خود بررسی کرده است.
«نیکلاس اُورتوم» نیز در مقدمۀ کتاب دربارۀ نگاشتن این کتاب نوشته است: «هنگامی که بر آن شدم تا دربارۀ ژئوپلیتیک جهان یونانی‌مآب پژوهشی را آغاز کنم، می‌دانستم که می‌خواهم کامیابی تا اندازه‌ای شگفت‌انگیز پارتیان کمتر شناخته‌شده را بررسی کنم. رقابت سپسین آنان با رومیان توجه را به خود جلب کرد. با این‌حال، پیدایش و گسترش اولیه پارتیان را موضوعی جالب یافتم که ارزش توجه علمی بیشتری دارد. آن‌چه به‌عنوان پژوهشی در یک فصل آغاز شد، بی‌درنگ به یک پروژه کامل کتاب تبدیل شد؛ چراکه به پتانسیل و نیاز به شرحی تازه از این مردمِ سایه افکنده بر این بخش از جهان که مورد توجه قرار نگرفته بودند، پی بردم. توانایی پارتیان در هماوردی با روم قابل توجه است؛ با این‌حال، توانایی آنان برای زنده ماندن از تهدیدهای بی‌شماری که در خاورمیانۀ یونانی‌مآب با آن روبه‌رو بودند و در واقع رشد در چنین محیط رقابتی و خصمانه‌ای شاهکاری راستین است. من تلاش کرده‌ام این پژوهش میان‌رشته‌ای را نه‌تنها برای متخصصان تاریخ و علوم سیاسی، بلکه برای خوانندگان عام دلبسته به جهان باستان یا روابط بین‌الملل جذاب کنم.»
این کتاب سلطۀ امپراتوری سلوکی بر خاورمیانۀ یونانی‌مآب را در آغاز سدۀ سوم پیش از بررسی دگرگونی‌های سریع ژئوپلیتیک در این منطقه در دهه‌های ۲۴۰-۲۳۰ بررسی می‌کند. این بازسازی تاریخ اولیه پارتیان از بنیادگذاری دولت پارتی تا پادشاهی مهرداد دوم (حدود ۱۲۱-۹۱) است. بااین‌حال همۀ رخدادهای پادشاهی مهرداد در این پژوهش به تفصیل بیان نشده است.
تمرکز این کتاب، برآمدن شاهنشاهی پارتی در خاورمیانۀ یونانی‌مآب است و با سیاست پیروزمندانۀ مهرداد دوم برای درآوردن سلوکیان به زیر سلطۀ پارتیان، به پایان می‌رسد.
بیشتر بخوانید: