مرمت آثار و بناهای تاریخیِ آسیب دیده از جنگ و بلایای طبیعی، تا حد زیادی به کمک ظرفیت های فناوری در حوزه هایی نظیر هوش مصنوعی(AI)، پرینت سه بعدی(۳D)، و علم روباتیک میسر می شود.
به گزارش توریسم اینترنشنال؛ محققان حوزه فناوری در تازه‌ترین تلاش‌های خود قصد دارند علوم رُباتیک و دیجیتالی‌سازی را در خدمت باستان شناسی قرار دهند و به دیجیتالی کردن میراث فرهنگی جهان بپردازند.
درواقع باستان شناسان می‌خواهند از آخرین تکنولوژی‌های روز همچون هوش مصنوعی(AI)، اسکن و پرینت سه بعدی(۳D)، علم رباتیک و… برای مرمت و حفاظت از بناهای تاریخی بهره بگیرند؛ گنجینه‌هایی که گاه همچون شهر باستانی پالمیرا در شعله آتش داعش تخریب شده‌اند یا آتشفشان و جنگ جهانی دست به دست هم داده‌اند و آثار یک شهر تاریخی ۱۷۰۰ساله همچون پمپیی (Pompeii) در جنوب ایتالیا را درهم شکسته‌اند.
جدال فناوری با داعش
حفاظت فناورانه از بناهای تاریخی که مورد بی‌مهری بشر و طبیعت قرار گرفته‌اند مدت هاست که در کانون توجه باستان شناسان و فعالان حوزه فناوری قرار گرفته است. یکی از بهترین نمونه‌ها را می‌توان شهر باستانی پالمیرا در حمص سوریه دانست که پس از تخریب توسط داعش، حالا محققان درحال بازسازی این میراث جهانی هستند. حتی طاق نصرت این شهر با استفاده از پرینت سه بعدی و سنگ تراشی ماهرانه توسط یک تیم ایتالیایی، بازسازی و در موزه‌ای در دمشق به نمایش گذاشته شد.
اما چگونه؟ این وظیفه را یک روبات۱۲متری مجهز به پرینتر سه بعدی به عهده گرفت که البته برای عملکرد مناسب، نیاز به داده‌ها و دیتای مناسب داشت. برای تحقق این امر، محققان با اعلام یک فراخوان و استفاده از صدها عکس ارسالی که قبلاً توسط باستان شناسان، توریست‌ها و… تهیه شده بود، موفق شدند تا مدل‌های کامپیوتری مناسبی از سازه‌های باستانی را ایجاد کنند، سپس فایل داده‌ها در حافظه روبات‌ها آپلود می‌شود تا این روبات بتواند کپی‌های دقیقی را بر سنگ مرمر پرینت کند.
یک مجسمه ۳هزارساله شیر در موصل نیز با کمک پرینت سه بعدی و درقالب پروژه فرهنگ و هنر دیجیتال گوگل بازسازی شد که یکی دیگر از موفقیت‌های فعالان عرصه فناوری درنتیجه همکاری با باستان شناسان محسوب می‌شود.
یک سیستم رباتیک هوشمند برای «پمپیی»
یکی دیگر از سایت‌های باستان شناسی که این روزها نام آن با فناوری گره خورده، شهر ۱۷۰۰ساله پمپیی (Pompeii)است که در سال ۷۹ میلادی، درنتیجه فوران آتشفشان کوه وزوویوس ویران شد، هرچند بخش‌هایی از این شهر به مرور از زیر خاکستر خارج شد و تلاش‌هایی صورت گرفت تا بتدریج مرمت‌هایی انجام شود ولی بعداً در اثر بمباران جنگ جهانی دوم ضربه دیگری به این شهر باستانی وارد شد و نقاشی‌های دیواری، مجسمه‌ها و… بسیار آسیب دیدند. با توجه به این که عکس واقعی از همه زوایای این بنای باستانی و نقاشی‌های دیواری آن در دست نیست، مرمت این شهر با دردسرهای بسیاری مواجه شد ولی به تازگی باستان شناسان درقالب یک پروژه بزرگ فناورانه و همکاری با فعالان حوزه تکنولوژی بازسازی بخش‌هایی از این شهر را آغاز کرده‌اند.
در پروژه جدید با نام RePAIR(مخفف Reconstruction of the Past) رد پای کشورهای ایتالیا، آلمان و پرتغال دیده می‌شود و برای بازسازی قطعات آسیب‌دیده که عمدتاً تکه تکه هستند و به سختی می‌توانند دوباره سرهم شوند هوش مصنوعی، ربات‌ها، اسکنرها و فناوری سه‌بعدی مورد استفاده قرارمی گیرند. ازطریق این پروژه، هزاران قطعه شبیه قطعات کوچک یک پازل با کمک یک زیرساخت روباتیک هوشمند که به بازوهای مکانیکی خاص مجهز است سرجای خود قرار می‌گیرند. این بازوها قادر به اسکن قطعات، شناسایی آنها ازطریق یک سیستم دیجیتالی سه بعدی و قرار دادن هریک در موقعیت صحیح هستند.
ازسوی دیگر این ربات با داشتن حسگرهای بسیار پیشرفته، عملاً کوچک‌ترین آسیبی به آثار باستانی وارد نمی‌کند درحالی که اگر این مرمت توسط انسان‌ها انجام شود، امکان ازبین رفتن بخش‌هایی از این نقاشی‌های دیواری و حتی تخریب احتمالی آنها وجود دارد. در این طرح ابتدا نقاشی‌های دیواری سقف «خانه نقاشان» واقع در شهر پمپیی مورد بازسازی قرار می‌گیرد و قرار است بیش از ۱۰هزار قطعه که اکنون در جعبه‌هایی نگهداری می‌شوند، کنار هم قرار گیرند و به نقاشی دیواری اولیه تبدیل شوند. این طرح، پتانسیل عظیمی در پروژه‌های آینده برای نقاشی‌های دیواری، قطعات سفالی و… خواهد داشت.
این روبات بر مبنای الگوریتم‌های یادگیری ماشینی کار می‌کند تا یک پازل بزرگ را سرهم کند، یعنی تکه‌های یک نقاشی دیواری باستانی را با دقت کنار هم قرار دهد. در این روش از فناوری بینایی کامپیوتری و علم رباتیک کمک گرفته می‌شود و بودجه ۳.۵میلیون یورویی این طرح نیز از یک صندوق کمیسیون اروپا تأمین می‌شود. این صندوق درواقع از پروژه‌های مخاطره‌آمیز با هدف گسترش فناوری‌های جدید آینده حمایت می‌کند، البته ربات‌ها یک مزیت دیگر هم دارند و آن هم این که می‌توانند به طور ۲۴ساعته کار کنند بدون این که همچون انسان‌ها احساس خستگی داشته باشند.
حفاظت فناورانه از یک سایت باستانی
برای محافظت از محوطه باستانی پمپیی در برابر آسیب‌های تغییرات آب و هوایی هم محققان به فناوری روی آورده و از سیستم مانیتورینگ شامل پهپادها و حسگرها استفاده می‌کنند. حسگرها، پهپادها، فناوری مادون قرمز و ماهواره در میان ویرانه‌ها نصب خواهند شد تا از آسیب‌های تغییرات زیاد آب و هوایی ازجمله بارندگی و بادهای شدید و تغییرات زیاد دما محافظت کنند.
درواقع یک سیستم نظارتی با فناوری پیشرفته ایجاد خواهد شد که در سراسر منطقه ۴۴ هکتاری حفاری شده گسترش خواهد یافت. همچنین یک سیستم اطلاعاتی در پمپیی راه‌اندازی شده تا سوابق باستان شناسی این مجموعه، متمرکز شده و از نظارت و نگهداری داده‌ها پشتیبانی شود. داده‌ها نیز در سراسر سایت با استفاده از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی نقشه‌برداری می‌شوند. حال باید منتظر ماند و دید این طرح فناورانه تا چه حد می‌تواند زخم‌های شهر پمپیی را التیام بخشد و زمینه ساز اتفاقات باستان شناسی بزرگ بعدی شود.
پایان خبر