کشف ۴۵ غار در اطرف خراسان جنوبی

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌ جنوبی در استان خراسان جنوبی از کشف کردن ۴۵ غار در استان خبرداد.او عنوان کرد این غار ها از اهمیت گردشگری و زیستی بالایی برخوردارند.

به گزارش توریسم اینترنشنال،تاریخ غارها با حیات انسان در زیست کره پیوند خورده و امروزه به عنوان پدیده‌های طبیعی از منظر زمین شناسی، زیست شناسی، تاریخی و باستان شناسی، طبیعت گردی و ورزشی مورد مطالعه، اکتشاف و بهره برداری قرار می‌گیرند.

جاذبه‌های زمین شناسی منحصر به فرد غارها، شرایط خاص زیستی و تنوع زیستی کاملا بومی آن‌ها، وجود بقایای فسیلی مهره داران، آثار باستانی و تاریخی ارزشمند و نقوش صخره‌ای و دیوار نوشته‌های متعلق به ده‌ها هزار سال پیش و در نهایت شوق ورزشکاران و غارنوردان حرفه‌ای برای پیمایش و کشف دالان های تودرتو و تاریک و رعب انگیز غارها در اعماق زمین، همگی ما را به تلاش برای دانستن بیشتر در مورد این میراث‌های طبیعی ارزشمند سوق می‌دهد. اما این تمام ماجرا نیست.

تنوع زیستی منحصر به فرد غارها به عنوان اکوسیستم‌های کاملا خاص و وجود گروه‌های مختلف حشرات که نقش اساسی در زنجیره حیات دارند و خفاش‌ها به عنوان نگهبانان شبانه طبیعت با نقش منحصر به فرد در گرده افشانی و مهم تر از آن وابستگی حیات خفاش‌های حشره خوار به عنوان آفت زدای طبیعی محصولات کشاورزی و مراتع طبیعی نقش پر رنگ غارها را به عنوان بخشی از اکوسیستم یاد آور می‌شود.

اسدالله حاتمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌ جنوبی در این باره به ایسنا گفت: غار به طور عام به حفره‌های زیرزمینی که حداقل با یک دهانه به سطح زمین راه داشته باشد اطلاق می‌شود و می‌تواند به صورت طبیعی و یا مصنوعی ایجاد شده باشد، اما معمولا وقتی صحبت از غار می‌شود به ویژه از دیدگاه زمین شناختی منظور انواع طبیعی آن است. اگر چه در متون مختلف به حفره‌های دست کند انسان‌های دوره‌های تاریخی پیشین نیز غار گفته می‌شود.

وی افزود: امروزه غارها را از جنبه‌های مختلف تقسیم بندی می‌کنند و مطالعات زیادی بر روی آن‌ها انجام می‌شود. در ایران بالغ بر ۱۳۰۰ غار وجود دارد که برخی از آن‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص دارای شهرت جهانی هستند.

حاتمی ادامه داد: در استان خراسان جنوبی بالغ بر ۴۵ غار با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان شناسایی شده‌ است. غار بتون سرایان از جمله عمیق ترین غارهای استان و غار چنشت نیز از حیث کشف آثاری متعلق به هزاره‌های دوم و سوم پیش از میلاد از جمله ظروف سفالی و نیز آثاری متعلق به دوران اسلامی در این غار از ارزش حفاظتی بالایی برخوردارند.

اهمیت زمین شناسی غارها

وی اظهار کرد: غارها به دلیل برخورداری از محیط پویای زمین شناختی همیشه مورد توجه زمین شناسان بوده‌اند. نحوه تشکیل غارها، ارتباط آن‌ها با اقلیم وآب و هوای دیرینه، پویایی محیط غارها از نظر زمین شناسی، تنوع کانی شناسی، مطالعه گسل‌ها، هیدروژئولوژی، از جمله موضوعات مورد علاقه زمین شناسان در مطالعه غارهاست.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌ جنوبی بیان کرد: به دلیل تناوب رسوب گذاری در استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها و در بستر جریانات آب غارهای آبی، اطلاعات ذی قیمتی از آب و هوای دیرینه و تغییرات اقلیم در آن‌ها ثبت می‌شود که از طریق مطالعات ایزوتوپی قابل پیگیری است. همچنین به دلیل سکنی گزیدن مهره داران در بخش‌هایی از غارها به دلایل مختلف مانند زمستان گذرانی و پناه گرفتن گاهی مجموعه‌های ارزشمندی از بقایای مهره داران در غارها حفظ می‌شود که از منظر دیرینه شناسی دارای اهمیت و ارزش مطالعاتی است.

حاتمی اظهار کرد: زیبایی غارها تاحد زیادی مرهون اشکال مختلف کانی‌های عمدتا کربناته مانند آراگونیت، کلسیت و ژیپس و سلنیت است که با تنوع در شکل و اندازه و تجمع و رنگ تابلویی از زیبایی زمین شناختی را در غارها رقم می‌زنند و نمونه عینی ارزشمندی را برای دانش آموزان و دانشجویان و محققان زمین شناسی فراهم می‌کنند.

وی افزود: مطالعه غارسنگ‌ها از جمله موضوعات جالب در زمین شناسی غارهاست. اصولا غارسنگ به تمام اشکال سنگی ایجاد شده پس و یا در حین تشکیل غارها گفته می‌شود، چراکه این دو عمل یعنی انحلال سنگ میزبان و تشکیل کانی‌های جدید دو فرایند همزمان است که به طور مداوم اتفاق می‌افتد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان‌ جنوبی ادامه داد: البته باید یاد آوری کرد که گاهی در متون غیر علمی سن تشکیل غارها را برابر با سن سنگ‌های میزبان عنوان می‌کنند که از نظر زمین شناسی درست نیست چراکه از نظر زمین شناسی غارهای موجود حتی اگر در سنگ‌های دوره‌ها و دوران‌های قدیمی تر زمین شناسی ایجاد شده باشند؛ پدیده‌های بسیار جوان هستند و برابر دانستن سن سنگ و تشکیل غار صحیح نیست، اما مهم‌ترین جنبه زمین شناختی غارها ارتباط آن‌ها با منابع آب زیرزمینی است.

وی افزود: بسیاری از غارهای دنیا و ایران در مناطق کارستی و در ارتباط با جریانات آب زیرزمینی تشکیل شده‌اند؛ از این رو حفاظت از غارها در برابر تخریب و آلودگی های انسان زاد از اهمیت دوچندان برخوردار است، موضوعی که البته در شرایط امروز کشور از لحاظ منابع آبی سطحی و زیرزمینی حائز اهمیت ویژه‌ای است.