کتابی به تازگی تحت عنوان «حرایم آثار ملی فرهنگی و تاریخی» با مضمون دستاوردهای مربوط به حریم آثار ملی غیرمنقول و در پنج جلد، از سوی اداره کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث‌معنوی و طبیعی منتشر شده است.
به گزارش توریسم اینترنشنال، کتاب «حرایم آثار ملی فرهنگی تاریخی» خلاصه‌ای از دستاوردهای نیم قرن در زمینه تعیین حریم آثار ملی غیرمنقول فرهنگی _ تاریخی منتشر شد.
این کتاب نوشته محمدحسن طالبیان، مصطفی پورعلی و مجید یگانگی در معاونت میراث فرهنگی است که از سوی مرکز معرفی فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و اداره کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث‌معنوی و طبیعی به چاپ رسیده است.
در این کتاب آثار ملی فرهنگی و تاریخی استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، اصفهان، البرز، ایلام، بوشهر، تهران، چهارمحال و بختیاری خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خوزستان، زنجان، سیستان و بلوچستان، سمنان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد به تفکیک در جدول‌های جداگانه آمده است.
این اقدام آغازگر تکمیل مطالعات پژوهشی درباره آثار ثبت‌شده و نیز مهیا کردن این آثار برای ثبت در فهرست‌های میراث‌جهانی است. تا کنون ۳۴۹۸۵ اثر تاریخی و فرهنگی منقول و غیرمنقول، ۷۵۵ اثر طبیعی، ۲۳۷۲ عنصر فرهنگی ناملموس در فهرست آثار ملی و همچنین، ۲۴ اثر فرهنگی- تاریخی و طبیعی و ۱۴ عنصر فرهنگی ناملموس کشور در فهرست میراث‌جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
حریم آثار ملی محدوده‌ای با ضابطه‌های قانونی مشخص است که به واسطه شأن عمومی و ملی آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی از طرف وزارت میراث‌فرهنگ، گردشگری و صنایع‌دستی و به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران تعیین شده و با حدود و ثغور مشخص به همراه ضوابط کمی و کیفی حفاظتی ابلاغ می‌شود.
حریم اثر فرهنگی، تاریخی و طبیعی ضمن حفاظت از یکپارچگی و موجودیت اثر پیوند آن را با بستر و محیط پیرامون تضمین می‌کند و بر این اساس حیات اثر ملی در گرو پایداری عامل‌های کالبدی، کارکردی و معنایی واقع در حریم اثر است و بی‌توجهی به حریم آن می‌تواند به گسست اثر از محیط و گاه نابودی آن منجر شود.
ثبت میراث تاریخی فرهنگی و طبیعی و ناملموس کشور با مستند کردن مشخصات ویژگی‌های ارزشمند آثار، ضمن مهیا کردن امکانات لازم برای ارتقا شناخت ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی آثار، پشتوانه‌ای قانونی و حقوقی برای حفاظت پایدار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی و فهرست‌های ذی‌ربط را فراهم می‌آورد.
مجموعه پنج‌جلدی پیش رو که به تبیین فرایندهای اجرایی امور مربوط به ثبت آثار تاریخی_فرهنگی، تعیین حریم آثار و همچنین انتشار فهرست‌های مرتبط با آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی و حرایم آن می‌پردازد فارغ از جنبه‌های علمی و پژوهشی آن امری مهم در شفاف‌سازی اقدامات وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.