اردبیل به عنوان یکی از شهرهای زیبای کشورمان است که با عسل سبلان شناخته می شود.
به گزارش توریسم اینترنشنال؛ عسل نیز مانند هر ماده مغذی دیگر، با توجه به نوع مواد اولیه سازنده و گیاهی که زنبورها از آن برای تولید عسل استفاده می‌کنند، طعم و مزه متفاوتی دارد.
تغییرات اقلیمی و محیطی که عسل در آن تولید می‌شود اصلی‌ترین دلیل برای ایجاد تمایز در رنگ، طعم، بو و مزه عسل‌ها است. مناطق مختلفی مانند کوهستان‌ها، لابه‌لای درخت‌ها، شکاف صخره‌های صعب‌العبور و یا حتی مزارع، می‌تواند از مناطق تولید عسل در یک کشور باشد.
بهترین نوع عسل کدام است؟
به گفته بسیاری از متخصصین، عسلی باکیفیت و دارای مرغوبیت است که تماما توسط زنبورها و بدون دخالت انسان تولید شود. این نوع عسل بیشتر در مناطق کوهستانی و آزاد با پوششی کاملا گیاهی و با زنبورهای کوهستانی تولید می‌شود. این نوع عسل که به ندرت یافت می‌شود، به‌دلیل مرغوبیت و سختی به عمل آمدن آن نیز قیمت بالایی دارد.
خواص درمانی عسل سبلان
عسل از سالیان دور علاوه بر اینکه ماده‌ای مغذی محسوب می‌شده، در کارهای درمانی و به‌عنوان دارو توسط اطبا تجویز می‌شد. کاربرد عسل به عنوان یک ماده دارویی به ۸۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد. جایی که مصریان باستان، آشوریان و رومی‌ها از عسل برای درمان بیماری‌های روده استفاده می‌کردند.
عسل طبیعی سبلان نیز با توجه به بهره‌وری زنبورها از پوشش گیاهی اقلیم کوهستانی، دارای ویژگی‌های درمانی بسیاری است. خواص ضد باکتری، التیام زخم‌ها، استفاده به‌عنوان پوشش زخم، درمان بیماری‌های دستگاه گوارش، درمان عفونت‌های قارچی، خواص ضد ویروسی و ضدالتهابی و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی از جمله ویژگی‌های استفاده عسل طبیعی به عنوان دارو است.
با توصیف تمامی ویژگی‌های عسل طبیعی و اعجاز شگفت‌آور این نعمت الهی، علی‌رغم مزایای بسیاری که عاید مصرف کننده و تولیدکننده می‌شود، درست مانند هر صنف دیگری، در زمینه عرضه و تقاضای عسل نیز مشکلاتی به وجود آمده است.
استان اردبیل به‌عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان عسل در خاورمیانه این امتیاز را دارد تا با بهره‌گیری از امکانات و تامین زیرساخت‌های لازم، تولید و عرضه عسل را چه در داخل و چه در خارج کشور به یک برند تبدیل کند.
اما متاسفانه محدودیت‌هایی در این زمینه به وجود آمده که تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را از فروش و خرید عسل طبیعی باز می‌دارد. همین موضوع باعث شد تا با چند تن از کسبه بازار که سال‌های بسیاری در زمینه فروش و تولید عسل فعالیت داشته‌اند گفتوگویی داشته باشم.
سودجویی باعث سلب اعتماد مشتریان شده است
نیک‌نژاد، که با بیش از چند دهه فعالیت در زمینه تولید و فروش عسل سبلان، به‌عنوان یکی از عرضه‌کنندگان مجرب در این زمینه محسوب می‌شود؛ در خصوص کاهش فروش و رکود بازار فروش عسل می‌گوید: متاسفانه ورود بی‌رویه برخی افراد سودجو به بازار فروش و تولید عسل باعث شده تا شیره عسل تقلبی به‌صورت عمده وارد بازار شود. وقتی مسافران برای خرید عسل به مراکز فروش مراجعه می‌کنند و عسل تقلبی دریافت می‌کنند، اعتماد خود به کیفیت عسل سبلان را از دست داده و سال‌های دیگر که به اردبیل سفر می‌کنند، دیگر عسل نمی‌خرند.
محصولی که توسط زنبورداران یا عمده فروشان به دست ما می‌رسد قبل از آنکه برای مشتری فروخته شود، نمونه‌ای از آن به آزمایشگاه ارسال شده تا مورد تایید قرار بگیرد و سپس به فروش برسد. تمامی این مراحل برای راستی آزمایی عسل خالص سبلان بوده تا حسن اعتماد مصرف کننده از بین نرود.
نبودِ دانش کافی توسط برخی فروشندگان عسل را یکی دیگر از عوامل سلب اعتماد مشتریان است، برخی افراد بدون تجربه کافی در زمینه تولید و فروش عسل، وارد این عرصه شده و بدون آگاهی از کیفیت محصولات، آن را به بازار عرضه می‌کنند. همین اقدام سودجویانه تا حد بسیاری موجب بی‌اعتمادی مسافران نسبت به کیفیت عسل اردبیل می‌شود.
تمامی قیمت‌ها از سوی اتحادیه عسل فروشان تعیین شده و توسط فراخوان‌ها یا اطلاع‌رسانی‌ها به تمامی اعضای صنف ارسال می‌شود.
بهروز ذاکرحمیدی فروشنده عسل اردبیلکه با بیش از ۱۸ سال تجربه حضور در بازار، سرد و گرم را چشیده و بر مشکلات بازار عسل آگاهی دارد؛ می‌گوید: دوران اپیدمی کرونا را یکی از دلایل رکود بازار عسل بود.
در سال‌های گذشته همه‌گیری کرونا، رفت و آمد مسافران به اردبیل را کاهش داد و این عامل موجب رکود تمامی بازارها به خصوص بازار فروش عسل شد اما از جهتی نیز عطاران و اطباء سنتی، از عسل طبیعی برای تجویز داروهای درمانی تقویت بدن استفاده کردند.
محصولات تقلبی را یکی دیگر از عوامل رکود در فروش عسل است، عسل تقلبی که در مغازه‌ها به فروش می‌رسد، فقط از طریق چشیدن مزه و طعم آن قابل تشخیص است. عسل‌های تقلبی به طور عمده‌ای توسط عده‌ای افراد منفعت طلب و به صورت غیرقانونی وارد بازار شده است.
این عسل‌ها، نه در فروشگاه های معتبر بلکه توسط دست فروشان در خارج شهر و در مسیر رفت و آمد مسافران به فروش می‌رسد. تمامی فروشندگانی که عسل را از تولیدکنندگان خریداری می‌کنند، نمونه‌ای از آن‌ها را به آزمایشگاه‌های مجهز تشخیص اصالت می‌فرستند تا مورد ارزیابی قرار بگیرد.
گلایه فروشندگان و نارضایتی خریداران عسل از اجناس تقلبی، بهانه‌ای شد تا با رییس صنف عسل فروشان در این خصوص گفتوگویی داشته باشم.
سیدفردین صفوی، رییس اتحادیه صنف عسل و لبنیات فروشان اردبیل در خصوص گسترش عسل‌های تقلبی در بازار و پیشگیری از خرید آن‌ها گفت: مطمئن‌ترین نوع عسل برای مصارف غذایی و دارویی، عسل با موم است.
عسل با موم به دلیل تولید خالص توسط زنبورها و عدم دخالت انسان در تولید آن قابل تمییز نبوده و نمی‌توان ناخالصی به آن افزود. نوع دیگر عسل نیز که عموما در اکثر فروشگاه‌های کشور وجود دارد، شیره یا شهد عسل است. در خرید شهد عسل نیز باید به برند سازنده و معتبر بودن آن توجه کرد و محصولی بااطمینان خریداری کرد.
قیمت عسل باید متناسب با کیفیت و ارزش غذایی آن باشد
رییس صنف عسل فروشان اردبیل، کیفیت محصولات را عامل مهمی در تعیین قیمت آن‌ها دانست و گفت: باید این ذهنیت در جامعه ما نهادینه شود که قیمت هر محصول تولیدی، بر حسب کیفیت و ارزش آن محصول باشد.
در تلاش هستیم تا با ایجاد بستری مناسب، تمامی محصولات تولیدی عسل را با مشخصه و برچسب کیفیت و لیبل به بازار عرضه کنیم تا با توجه به نوع عسل و مشخصات آن قیمت‌گذاری بر آن‌ها صورت بگیرد. در این شرایط فرصتی برای افراد سودجو در قیمت‌گذاری و گران‌فروشی نمی‌ماند.
اتحادیه عسل فروشان، قیمت گذاری عسل را برای انواع عسل با موم و با شانه و برای عسل‌های بهاره و پاییزه مشخص کرده است. این قیمت‌گذاری‌ها توسط ابلاغیه‌هایی از طریق فضای مجازی و کانال‌های اطلاع‌رسانی به فروشندگان ابلاغ می‌شود.
همچنین تعهدنامه‌ای از فروشندگان گرفته می‌شود که آن‌ها را مکلف به نمایش قیمت‌های مصوب نزد مشتری می‌کند.خریداران محترم لازم به ذکر است هرگونه تخلف در خصوص گران‌فروشی یا کیفیت پایین محصول را به دفتر اتحادیه واقع در خیابان یساول، طبقه فوقانی عسل مهرنوش گزارش داده تا برای فروشنده پرونده تخلف تشکیل و مورد بررسی قرار گیرد.
رعایت موازین بهداشتی در تولید عسل بسیار ضروری است
صفوی، رییس اتحادیه صنف عسل و لبنیات فروشان اردبیل می‌گوید: رعایت اصول بهداشتی در تولید عسل برای فروش بیشتر در فروشگاه‌های سراسر کشور مهم است.
در اکثر کشورهای مدرن اروپایی، بسته‌بندی استاندارد و صنعتی با دستگاه‌های پیشرفته، این امکان را برای تولیدکنندگان میسّر می‌سازد. تا علاوه بر فروش عسل در مراکز توزیع انحصاری، عسل را به صورت عمده در فروشگاه‌های زنجیره‌ای سراسر کشور به فروش برسانند.
بسته‌بندی صحیح و استاندارد و برچسب بهداشتی کالا روی آن نشان از تایید عسل بسته‌بندی شده توسط مراجع بهداشتی است.
عسل سبلان به دلیل کیفیت بالا به ثبت جهانی رسیده است/ سومین استان تولیدکننده عسل در کشور هستیم
دهقان باقری، مسؤول بخش سازمانی زنبور عسل جهاد کشاورزی گفت: بر اساس آخرین آمارگیری که در سراسر کشور انجام یافته در استان اردبیل، ۴ هزار و ۳۰۰ زنبوردار و ۳ هزار کارگر تولید در حوزه عسل فعالیت دارند و ۷ هزار موقعیت شغلی در سطح استان به‌واسطه تولید عسل به‌وجود آمده است.
همچنین ۴۶۰هزار کلونی عسل در استان ثبت شده است. تمامی این عوامل در کنار هم باعث شد تا در سال گذشته ۷هزار و ۳۴۳ تن عسل طی سال گذشته در استان اردبیل تولید شود.
عسل سبلان اولین عسلی است که به علت شهرت جهانی و کیفیت بالا و تنوع شهد آن از سوی سازمان جهانی مالکیت فکری به ثبت جهانی رسیده است. همچنین استان اردبیل از لحاظ میانگین تولید عسل از هر کندو، رتبه سوم کشور را از آن خود کرده است.
این آمار با توجه به نیروی کار و عوامل و واحدهای تولیدی آمار بسیار است؛ از میزان عسل تولیدی اردبیل در سال، حدود یک هزار و ۳۰۰ تن عسل سرانه مصرف داخلی و مابقیِ تولید به کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، ترکیه و مالزی صادر می‌شود.
تحریم‌ها مانع از صادرات عسل به کشورهای اروپایی است
عبدالرضا بیگناه رییس انجمن ملی عسل ایران افزود: طی سال‌های اخیر، صادرات عسل ایران به‌خصوص عسل سبلان به‌دلیل وضع تحریم‌ها و شرایط سیاسی تا حد بسیاری کاهش یافته است. از اینرو صادرات به کشورهای اروپایی لغو شد و تنها به کشورهای همسایه، صادرات عسل داریم.
باید پروتکل‌های غذایی و بهداشتی در تولید عسل در شرکت‌های تولیدی مدنظر قرار گیرد، تمامی شرکت‌های تولیدی عسل باید مطابق با قوانین سازمان غذا و دارو، خلوص مواد و میزان محصول تولیدی را بر اساس استاندار معیّن شده، قرار دهند. همچنین محیطی که تولید در آن صورت می‌گیرد باید بر اساس استاندارد مشخص شده باشد.
بهداشت کارکنان و نظم محیط از دیگر عواملی است که مجوز تولید و عرضه محصول در فروشگاه‌ها را ممکن می‌سازد. سخت گیری‌های سازمان بهداشت غذا و دارو سبب شده تا عسلی باکیفیت و با استاندار صادراتی به بازار عرضه شود.
قیمت تولید و صادرات عسل به خارج از کشور دو تا سه برابر با قیمت داخل تفاوت دارند. هزینه‌های گمرک، تبادل ارزهای خارجی و به همراه آن‌ها هزینه‌های حمل‌ونقل باعث ایجاد تفاوت قیمت می‌شود. عسل صادراتی همواره بهترین و مرغوب‌ترین نوع عسل است که به خارج از کشور صادر می‌شود و به همین دلیل قیمت بیشتری نسبت به محصولات موجود در فروشگاه‌ها دارد.
عسل سبلان، با بیشینه‌ای چند دهه و اصالتی ماندگار هم از لحاظ اعتبار برای هویت شناسی اردبیل در تمام دنیا مهم بوده و هم از جنبه اقتصادی، موجب اشتغالزایی بسیاری در واحدهای تولیدی و پخش و فروش شده است.
عسل سبلان، این نعمتِ معجزه‌آسای الهی نیازمند حمایت و توجه آحاد مردم است تا دوباره مانند گذشته به‌عنوان یک ماده مغذی و دارویی رونق داشته باشد.
بیشتر بخواندی: